Prawo i przepisy

Barszcz Sosnowskiego w polskim prawie – status gatunku inwazyjnego

Barszcz Sosnowskiego został oficjalnie uznany za gatunek inwazyjny i niebezpieczny dla zdrowia publicznego. W związku z tym podlega regulacjom zarówno krajowym, jak i unijnym. Najważniejsze akty prawne odnoszące się do tej rośliny to:

• Ustawa o ochronie przyrody z 2004 roku – określa zasady postępowania z gatunkami inwazyjnymi i ich eliminacji.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z 2011 roku – barszcz Sosnowskiego znajduje się na liście roślin, których zwalczanie jest priorytetem.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 – dotyczy zapobiegania i zarządzania wprowadzaniem oraz rozprzestrzenianiem się inwazyjnych gatunków obcych.

Kto jest odpowiedzialny za zwalczanie barszczu Sosnowskiego?

Obowiązek zwalczania barszczu Sosnowskiego spoczywa na właścicielach gruntów, zarówno prywatnych, jak i należących do instytucji publicznych. Dotyczy to:

• Właścicieli działek prywatnych – osoby fizyczne są zobowiązane do usuwania barszczu, jeśli rośnie na ich posesji. W przeciwnym razie mogą zostać ukarane administracyjnie.
• Jednostek samorządu terytorialnego (gminy, powiaty) – w przypadku terenów publicznych, takich jak parki, drogi czy nieużytki, to samorządy powinny podejmować działania eliminacyjne.
•  Zarządców dróg i kolei – obowiązek usuwania barszczu mają również instytucje zarządzające infrastrukturą transportową, na której roślina często się rozprzestrzenia.

Jakie kary grożą za brak działań?

Niepodjęcie działań zwalczających barszcz Sosnowskiego może skutkować konsekwencjami prawnymi. W zależności od sytuacji mogą to być:

• ✅ Mandaty i kary administracyjne – władze lokalne mogą nałożyć grzywny na właścicieli gruntów, którzy nie usunęli barszczu mimo zgłoszeń i ostrzeżeń. Kary mogą wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych.
• ✅ Odpowiedzialność cywilna – jeśli osoba dozna poparzeń w wyniku kontaktu z barszczem Sosnowskiego na czyjejś działce, właściciel gruntu może zostać pozwany o odszkodowanie.
• ✅ Nakaz usunięcia rośliny na koszt właściciela – w skrajnych przypadkach, gdy właściciel ignoruje wezwania do usunięcia barszczu, władze mogą zlecić jego likwidację na koszt właściciela terenu.

Jak wygląda procedura zgłaszania obecności barszczu?

Jeśli ktoś zauważy barszcz Sosnowskiego w przestrzeni publicznej, może zgłosić to do:

• 📌 Urzędu gminy lub miasta – samorząd ma obowiązek reagować na zgłoszenia i organizować działania likwidacyjne.
• 📌 Straży miejskiej – w niektórych miastach straż miejska prowadzi interwencje związane z roślinami inwazyjnymi.
• 📌 Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ) – to instytucja odpowiedzialna za ochronę przyrody na szczeblu wojewódzkim.

Czy można usuwać barszcz Sosnowskiego na własną rękę?

Tak, ale wymaga to zachowania środków ostrożności. Usuwanie barszczu powinno odbywać się w odpowiednim stroju ochronnym i w godzinach wieczornych lub pochmurnych, aby uniknąć kontaktu z sokiem aktywowanym przez promieniowanie UV. Skuteczne metody obejmują:

• 🔹 Koszenie i wykopywanie korzeni – metoda mechaniczna, wymagająca powtarzania co kilka tygodni.
• 🔹 Opryski chemiczne – stosowanie herbicydów, np. na bazie glifosatu.
• 🔹 Metody biologiczne – w niektórych rejonach testowane są sposoby naturalnego zwalczania, np. przez wprowadzanie roślin konkurencyjnych.

Barszcz Sosnowskiego to nie tylko problem ekologiczny, ale także prawny. Właściciele gruntów są zobowiązani do jego usuwania, a zaniedbanie tego obowiązku może skutkować karami finansowymi. Istnieją procedury zgłaszania i metody zwalczania tej inwazyjnej rośliny, jednak wymagają one konsekwencji i współpracy różnych instytucji. Świadomość zagrożenia i znajomość przepisów to klucz do skutecznej walki z barszczem Sosnowskiego w Polsce.